Medykalizacja niepowodzeń szkolnych a rynek usług terapeutycznych. Kontrowersje wokół metod terapii

Abstract

Medykalizacja jako proces, w którym zjawiska „niemedyczne” stają się faktem medycznym opisywanym jako choroba czy zaburzenie jest jednym z najbardziej znaczących zjawisk społecznych ostatnich kilku dekad. Proces jest wyjątkowo ważny i istotny, gdyż trudno nie dostrzec swojego rodzaju ekspansji medycznej interpretacji zachowań czy problemów, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu nie uzyskałyby statusu zaburzenia czy choroby. Okazuje się, że medykalizacja różnych sfer ludzkiego życia stała się na tyle powszechna, że jest rzeczywistością lekarzy, terapeutów, doradców, ich klientów, jak również została objęta przez mechanizmy rynkowe. Zjawisko medykalizacji jest również wyraźnie widoczne na gruncie edukacyjnym, gdzie stosowanie terminów medycznych czy pseudomedycznych w obszarze pedagogicznym zostało zdefiniowane przez teoretyków związanych z Nową Socjologią Oświaty jako „medykalizacja niepowodzeń szkolnych”. Jest ona możliwa do zaobserwowania w szkolnych realiach w formie zaburzeń uczenia się, diagnozy i różnorodnych terapii (będących dla jednych źródłem zysków, dla innych finansowych strat). Co więcej, wzbudza wiele kontrowersji i wątpliwości wynikających z wprowadzanych przez nią form selekcji społecznej, takich jak etykietowanie, stygmatyzacja czy naznaczanie. Poprzez włączenie zaburzeń edukacyjnych do klasyfikacji chorób m.in. Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń (ICD 10) wyraźnie określa się je jako obiektywny stan chorobowy, z drugiej jednak strony mogą być one postrzegane jako stan subiektywny czy konstrukt społeczny istniejący głównie w głowach jego spostrzegaczy.