Zakładnicy przyszłości - o dyskursywnej polityce wobec młodzieży

Abstract

Zasadniczym celem podjętych rozważań jest krytyczna analiza dyskursu państwa o młodzieży, reprezentowanego przez dokument zatytułowany Znowelizowana europejska karta uczestnictwa młodych ludzi w życiu lokalnym i regionalnym, uchwalony przez Kongres europejskich władz lokalnych i regionalnych 21 maja 2003 roku, a w Polsce wydany na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu w 2005 roku. Identyfikacji cech wspomnianego dyskursu dokonano z zastosowaniem kategorii dyskursu, wiedzy/władzy i praktyk repartycji, zdefiniowanych przez M. Foucaulta, oraz koncepcji władzy w epoce globalnej, autorstwa U. Becka. Po omówieniu przesłanek teoretyczno-metodologicznych, autorka opisuje warunki instytucjonalne dyskursu państwa o młodzieży. Dalej uwagę koncentruje na treści Karty jako szczególnej ilustracji dyskursywnej „polityki młodzieżowej”. Autorka broni tezy głoszącej, iż dyskurs Biura ds. Młodzieży, agendy usytuowanej w ramach Ministerstwa Edukacji i Nauki, narzuca jako powszechnie obowiązującą wiedzę o młodzieży i obywatelstwie, dążąc do przejęcia kontroli nad pojęciem aktywnego uczestnictwa młodych ludzi w życiu lokalnym i regionalnym. Z perspektywy pedagogicznej jest zatem szczególną postacią pedagogii konstruującej (tworzącej i przetwarzającej) tożsamość młodego obywatela. Osobliwą właściwością dyskursu tego typu jest usytuowanie w ramach dyskursu państwa i agend ponadpaństwowych, z czym wiąże się bezpośrednio kwestia ich legitymizacji. Wiedza/władza, jaką niesie analizowany dokument, wpisuje się w modernistyczny model edukacji obywatelskiej, w której punktem wyjścia czyni się zdefiniowanie jej pożądanych rezultatów.