Wczesnoszkolna edukacja lingwistyczna w kontekście dydaktyki inspirowanej konstruktywizmem

Abstract

Analiza struktury językowego obrazu świata wymaga określenia sposobu ujmowania przez dziecko sądów o rzeczywistości, które mogą być utrwalone w różnych formach języka. Słownictwo jest jednym z przejawów językowego obrazu świata. Warunkiem adekwatnego reagowania na zmienne parametry różnorodnych sytuacji komunikacyjnych jest funkcjonalna świadomość językowa ucznia. Podkreśla się, iż budowanie świadomości językowej ucznia za pomocą opisywania znaczenia, formy, funkcji każdego elementu znakowego języka, przez wnioskowanie i uogólnianie wiadomości o języku powinno być obowiązkowe w ogólnym wykształceniu człowieka, aby rozumiał siebie i innych ludzi, aby rozumiał otaczającą go rzeczywistość, a w niej język. Główna teza konstruktywizmu mówi o niepowtarzalności umysłowych obrazów świata i unikatowości strategii realizowanych przez jednostkę w procesie poznawania. Refleksyjne korzystanie z wiedzy i niewiedzy; zdolność i gotowość do obserwacji; otwartość na różnice; wrażliwość kontekstualna na strategie myślenia i rozwiązywania problemów to jedne z kluczowych kompetencji wypływające z podejścia konstruktywistycznego. W tekście artykułu odniosę się do badań własnych nad leksyką dzieci w młodszym wieku szkolnym w kontekście konieczności świadomej refleksji nad językiem i wypływającej z niej potrzeby uświadomienia sobie przez nauczyciela i ucznia stanu przedwiedzy w tym wypadku odnoszącej się do sfery języka.