Zasada poszanowania różnorodności językowej w prawie Unii Europejskiej

Abstract

Dla zagwarantowania równości wszystkich państw członkowskich niezbędna jest jak najpełniejsza realizacja zasady poszanowania różnorodności językowej (art. 22 Karty Praw Podstawowych UE). Niezbędne jest również zapewnienie obywatelom UE skutecznego udziału w procesach demokratycznych i korzystania z ich praw. Zasada ta nie ma jednak charakteru absolutnego. Podlega on raczej licznym ograniczeniom wynikającym z przepisów regulujących reżim języków urzędowych UE (status języka urzędowego UE może otrzymać tylko język uznawany za język urzędowy przynajmniej w jednym państwie członkowskim) oraz praktyka Instytucje UE (zmniejszona liczba języków roboczych w instytucjach i organach UE związana z rosnącą tendencją do posługiwania się wyłącznie językiem angielskim). Niewątpliwie ograniczenia te są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania instytucji UE. Ich nałożenie nie powinno jednak negatywnie wpływać na sferę komunikacji instytucji z obywatelami ani naruszać zasady demokratycznej reprezentacji. Osiągnięcie właściwej równowagi między wspomnianymi wartościami jest wyzwaniem dla prawodawców i polityków UE. Jednym z przewidywanych rozwiązań mogłoby być wprowadzenie wspólnego unijnego lingua franca. Ta opcja wydaje się jednak nie do pogodzenia z zasadami różnorodności językowej i demokracji.