Temperament and coping flexibility in a group of art students

Abstract

Wprowadzenie. Wczesna dorosłość, etap na którym znajdują się studenci, to ważny czas w rozwoju jednostki. Stanowi on przejście z burzliwego okresu adolescencji do dorosłości oraz wiąże się z kształtowaniem wielu ważnych właściwości dotyczących siebie i własnej tożsamości oraz relacji z innymi ludźmi. Ważnym aspektem tego etapu jest twórczość, która bywa rozwijana podczas kształcenia uniwersyteckiego, w sposób szczególny na studiach artystycznych. Proces kształcenia na kierunkach artystycznych wymaga od młodych ludzi wytrwałości, umiejętności organizowania swojego czasu, często rezygnacji z aktywności innej, niż służąca doskonaleniu swoich talentów artystycznych. Potrzebne są także zdolności do autokorekty podczas ćwiczeń oraz radzenia sobie z napięciem i stresem. Kompetencje w zakresie radzenia sobie powinny cechować się zdolnością do refleksyjnej oceny swoich działań i ich zmiany, jeżeli są nieskuteczne. Niektórzy z młodych ludzi potrafią w taki sposób podchodzić do swoich zadań i odnoszą sukcesy, a inni tego nie umieją. W związku z tym pojawia się pytanie, od czego zależą kompetencje w zakresie tak rozumianego radzenia sobie. W prezentowanej pracy podjęto tematykę elastycznego radzenia sobie ze stresem przez studentów kierunków artystycznych oraz jego związku z temperamentem rozumianym jako behawioralne przejawy cech układu nerwowego. Koncepcja elastycznego radzenia sobie ze stresem Tsukasy Kato wprowadza głębsze zmiany w rozumienie zjawiska radzenia sobie. Zmiana perspektywy w spostrzeganiu radzenia sobie polega na odejściu od analizowania radzenia sobie z punktu widzenia stylów i strategii, w zamian za położenie nacisku na jego przebieg i skuteczność. Przenosi ona akcent z rodzaju stosowanych sposobów radzenia sobie na sposób ich stosowania. Wskazuje na zdolności człowieka do efektywnej modyfikacji stosowanych strategii radzenia sobie w zależności od wymagań, jakie niesie ze sobą stresująca sytuacja Dotychczasowe wyniki pokazują, że elastycznego radzenia można się nauczyć, ale także pewne właściwości osobowościowe np. prężność, ułatwiają elastyczne radzenie sobie ze stresem. Wydaje się zasadne sprawdzenie, jaki związek występuje między elastycznym radzeniem sobie a temperamentem w ujęciu Iwana Pawłowa, jako behawioralny przejaw cech układu nerwowego. Celem prezentowanych analiz było określenie związku pomiędzy temperamentem a elastycznym radzeniem sobie ze stresem w grupie studentów kierunków artystycznych. Badane osoby. Przeprowadzono analizę statystyczną danych, które zebrano od 114 studentów kierunków artystycznych, w tym 76(67%) kobiet i 38(33%) mężczyzn. Metody badawcze. Do pomiaru zmiennych zastosowano trzy metody badawcze: Kwestionariusz Temperamentu (PTS) opracowany przez Jana Strelaua, Aloisa Angleitnera i Bogdana Zawadzkiego (1998), skalę Elastycznego Radzenia Sobie ze Stresem (The Coping Flexibility Scale) autorstwa Tsukasy Kato (2012) oraz metryczkę do zebrania danych demograficznych. Wyniki. W badaniu wykorzystano tylko jeden z wymiarów elastycznego radzenia sobie - adaptacyjne radzenie sobie ze stresem. Skala ewaluacji radzenia sobie okazała się nierzetelna w badanej grupie. Średnie adaptacyjne radzenie plasowało się na poziomie 10,07 punktów i było najwyższe spośród badanych grup. Stwierdzono istotną zależność między adaptacyjnym radzeniem sobie ze stresem a wymiarem temperamentu związanym z ruchliwością procesów nerwowych. Temperament w rozumieniu Pawłowa tylko w aspekcie ruchliwości procesów nerwowych jest predyktorem jednego wymiaru elastycznego radzenia sobie ze stresem, jednak nie jest to rola bardzo znacząca.