Syndrom postaw autorytarnych a problem nietolerancji wśród młodzieży licealne

Abstract

Artykuł prezentuje wyniki badań empirycznych nad dystansem społecznym młodzieży wobec wybranych grup społecznych, etnicznych i narodowych oraz diagnozy osobowościowo-autorytarnych tendencji w postrzeganiu współczesnej rzeczywistości. Głównym celem analizy zebranego materiału empirycznego jest wskazanie poziomu akceptacji młodzieży licealnej wobec wybranych grup społecznych i etniczno-narodowych w warunkach obecnych konfliktów oraz kryzysów społeczno-politycznych, które stanowią hipotetyczne zagrożenie dla istotnych w dojrzałych społeczeństwach demokratycznych wartości, takich jak tolerancja i otwartość na osoby o odmiennej kulturze, tradycji, wyglądzie, przekonaniach czy poglądach. Niniejsza praca jest próbą zbadania relacji, jaka zachodzi pomiędzy dystansem społecznym okazywanym przez respondentów wobec poszczególnych grup społecznych, uwzględnionych w procesie pomiaru a stopniem nasilenia przekonań autorytarnych w deklaracjach osób badanych. Wyniki badań wskazują, iż młodzież licealna przejawia najwyższy dystans społeczny wobec grup najbardziej oddalonych kulturowo i etnicznie oraz najniższy wobec najbliższych grup kulturowo-etnicznych. Z kolei ankietowani o wyższych predyspozycjach do myślenia autorytarnego wykazują się jednocześnie silniejszym dystansem społecznym wobec grup uchodźców, wybranych ludów etniczno-rasowych czy osób homoseksualnych. Obecny kryzys i napięta sytuacja w stosunkach międzynarodowych z wielkim prawdopodobieństwem przyczyniają się do wzmocnienia dość powszechnego wśród badanej młodzieży przekonania, że współczesny świat to bardzo niebezpieczne miejsce do życia. W rezultacie przekłada się to na wyższy poziom dystansu społecznego wobec grup odległych kulturowo.