Zapory na rzekach a ekologia w Polsce

Abstract

Budownictwo hydrotechniczne na rzekach Polsce, w postaci zapór i ich zbiorników, datuje się już od początku XX wieku. Pierwsze z nich, tj. najstarsza Zapora Leśna na rzece Kwisie o wysokości piętrzenia 45 m, zbudowana w 1907 roku, Pilichowice na rzece Bóbr (69 m - 1912), jako zapory kamienno-betonowe i zapora kamienna Lubachów na rzece Bystrzycy (44 m - 1917), wszystkie znajdujące w dorzeczu Odry, zostały zbudowane w celu zabezpieczenia przeciwpowodziowego oraz dla hydroenergetyki, później wykorzystywane dla celów rekreacji. Rozwiązaniem całkowitego wyeliminowania z życia społeczno-gospodarczego Polaków problemu powodzi, zwłaszcza dolnego odcinka Wisły, jest kaskadowa jej zabudowa. Dowodem na wykluczenie z „życia rzek” zjawiska powodzi jest m.in. kaskadowa zabudowa rzeki Rodan, górne odcinki Renu i Dunaju (poniżej, w dół tych rzek brak zapór stwarza coroczne zagrożenia powodziowe). Ponadto, kaskadowa zabudowa Dolnej Wisły od ujścia Narwi do Bałtyku umożliwiłaby rozwój zarówno taniego i ekologicznego transportu wodnego, jak i energii elektrycznej. Natomiast zastosowanie metod budowy lateralnych kanałów przyzbiornikowych (Dunaj w odcinku austriackim), traktowanych jako przepławki dla ryb (Babiński, 2006) z zagospodarowaniem zawala, spotęgowałoby proces ekologizacji dna doliny Wisły.