Tożsamość a orientacja przyszłościowa w adolescencji

Abstract

Temat prezentacji obejmuje dwa kluczowe pojęcia w okresie adolescencji: tożsamość i orien­tację przyszłości. W artykule omówione zostały badania em­ piryczne nad formowaniem tożsamości i kon­ struowaniem orientacji przyszłościowej w ado­ lescencji. Ukształtowanie względnie stałego i spójnego poczucia tożsamości jest jednym z głównych zadań rozwojowych okresu adole­ scencji. Jednak z drugiej strony uformowanie orientacji przyszłości umożliwia jednostce do­ świadczanie własnej ciągłości i stałości oraz zarysowanie względnie stałej drogi życiowej, i to pomimo zmian w czasie i transformacji w świecie zewnętrznym. Zasadniczym celem badań było rozpoznanie związków między rozwojem tożsamości i rozwo­ jem orientacji przyszłościowej w okresie adole­ scencji. Badania zostały przeprowadzone w la­ tach 2000 i 2002. Uczestniczyło w nich 160 uczniów liceum w wieku 16.04-17.10. W bada­ niach wykorzystano skalę GIDS i kwestionariusz „Oczekiwania wobec przyszłości” zaczerpnięty z zestawu narzędzi badawczych EURONET. Rezultaty badań pokazują, że status tożsa­ mości określa wiele aspektów orientacji przy­ szłościowej formowanej przez dorastającą je d ­ nostkę. Z punktu widzenia przygotowania do podjęcia zadań charakterystycznych dla doro­ słości najbardziej sprzyjający okazał się status tożsamości osiągniętej, a najmniej sprzyjający - status tożsamości dyfuzyjnej. Wyniki badań zostały przedyskutowane w świetle teorii rozwoju psychospołecznego E. Eriksona i modelu statusów tożsamości za­ proponowanego przez J. Marcię.