Chińska Republika Ludowa wobec programu nuklearnego Iranu po zimnej wojnie

Abstract

Celami artykułu są analiza oraz ocena politycznych i gospodarczych okoliczności warunkujących stosunek Chińskiej Republiki Ludowej wobec programu nuklearnego Iranu po zimnej wojnie. Główną tezą jest stwierdzenie, że podejście Chin do atomowych aspiracji Iranu ewoluowało, od wsparcia, przez wstrzemięźliwość, po ograniczone działania na rzecz ich wygaszenia. Rozwijanie przez państwa, w tym Iran, nielegalnych programów nuklearnych, na przełomie stuleci stało się sprzeczne z interesami Państwa Środka. Wspieranie tych działań przez Chiny obniżało ich międzynarodowy autorytet oraz pogarszało stosunki ze Stanami Zjednoczonymi i szerzej z Zachodem. W związku z tym Pekin zaangażował się w umacnianie międzynarodowego reżimu nieproliferacji broni masowego rażenia. Chinom zależało jednak, aby powstrzymanie programu nuklearnego Iranu nastąpiło przy możliwie najmniejszych kosztach dla partnera. Postawa taka miała przekonać Teheran, że długofalowo Pekin zainteresowany jest zacieśnianiem stosunków dwustronnych. W związku z tym Chiny kategorycznie sprzeciwiały się możliwości zastosowania rozwiązań militarnych, jak również oponowały przeciwko nakładaniu na Iran zbyt dotkliwych sankcji gospodarczych. Międzynarodowe negocjacje z udziałem Chin w kwestii programu nuklearnego Iranu w 2015 roku przyniosły porozumienie. Mimo, że aktywność Pekinu była ograniczona, to zrealizowane zostały zakładane przez niego cele, tj. Iran zobowiązał się do zamrożenia programu jądrowego w zamian za zniesienie sankcji gospodarczych, co odbyło się do drogą dyplomatyczną. Problem nie został jednak ostatecznie rozwiązany i wokół kwestii programu nuklearnego Iranu ponownie wzrastają napięcia, co nie sprzyja interesom Chin.