Teorie fikcji we wczesnej fenomenologii Edmunda Husserla

Abstract

Zagadnienie fikcji, któremu poświęcony jest ten tekst nasunęło się Husserlowi w kontekście analizy fenomenu intencjonalności zjawisk psychicznych, czyli tej cechy zjawisk psychicznych, na którą, nawiązując do scholastyków, zwrócił ponownie uwagę po wiekach pewnego zapomnienia nauczyciel Husserla – Franz Brentano. Intencjonalność aktów psychicznych polega najogólniej mówiąc na tym, że każdy taki akt jest zawsze na coś skierowany; każda myśl jest myślą o c z y m ś , każde pragnienie jest pragnieniem c z e g o ś . W takim razie nasuwa się pytanie, czym jest to coś, o czym myślimy, gdy myślimy np. o centaurze, jednorożcu czy Hamlecie. Wiadomo, że takich przedmiotów nie ma. Jednak zgodnie z koncepcją intencjonalności, wydaje się, że są one czymś, a nie niczym, skoro o nich myślimy. Jak więc należy rozumieć intencjonalność aktów myślenia o przedmiotach, o których wiadomo, że nie istnieją? Skoro Husserl akceptował, zasadniczo, naukę Brentana o intencjonalności zjawisk psychicznych, to nie mógł nie postawić tego pytania w swoich dociekaniach. Rozważaniom nad intencjonalnością aktów dotyczących fikcji towarzyszy analiza innego problemu, nawet bardziej podstawowego, jaki się nasuwa w badaniach fenomenologicznych Husserla - jest to problem znaczenia (sensu) aktów intencjonalnych, nie tylko aktów skierowanych na to, czego nie ma.