Stan zdrowia jako wyznacznik kształtującej się osobowości dzieci

Abstract

Utrata zdrowia w postaci choroby przewlekłej u dziecka lub w jego najbliższym otoczeniu stanowi źródło stresu. Poprzez stratę ważnego zasobu obciąża funkcjonowanie indywidualne i całej rodziny oraz ogranicza szanse prawidłowego rozwoju. Osobiste zasoby jednostki, pomocne w radzeniu sobie z sytuacją trudną, odzwierciedla osobowość, a w niej między innymi poczucie kompetencji osobistej. Celem prezentowanych badań było określenie różnic w nasileniu cech osobowości i poczucia kompetencji osobistej w zależności od stanu zdrowia dziecka i ich najbliższych. Przebadano 85 dzieci w wieku od 8 do 12 lat, w tym trzy podgrupy: dzieci zdrowe, dzieci chore przewlekle oraz dzieci zdrowe, które miały w najbliższej rodzinie chorą przewlekle osobę. Wyniki badań wykazały brak różnic w zakresie poczucia własnej skuteczności i jego składowych w badanych grupach dzieci. Jednocześnie wskazały na uruchamiającą się pod wpływem choroby własnej dziecka łub członka rodziny spiralę strat zasobów w postaci podwyższonego poziomu lęku, napięcia nerwowego u dzieci chorych i dzieci z osobą chorą w rodzinie, a także na wzrost skłonności do obwiniania się i martwienia oraz obniżenie funkcji samokontroli u dzieci chorych. Dowiodły także, że sytuacja tru d n a może prowadzić do budowania zasobów, w tym wypadku do kształtowania superego sprzyjającego rozwojowi dojrzałej osobowości u dzieci z osobą chorą w rodzinie.