Cechy osobowości a poczucie skuteczności u nastolatków z cukrzycą typu I

Abstract

Celem prowadzonych badań było określenie związku pomiędzy cechami osobowości a poczuciem skuteczności wśród młodzieży z cukrzycą typu 1. Zastosowano dwa narzędzia badawcze: Inwentarz Osobowości NEO-FFI oraz Skalę Kompetencji Osobistej KompOs. Badaną grupę stanowiło 60 osób w wieku od 15 do 17 lat, chorych na cukrzycę typu 1 i tyle samo osób zdrowych, dobranych do nich odpowiednio pod względem wieku i płci. Prowadzone badania potwierdziły, iż choroba jaką jest cukrzyca typu 1, ze względu na swoją specyfikę powoduje, że związek między cechami osobowości a poczuciem skuteczności jest inny wśród młodzieży chorej niż wśród młodzieży zdrowej. Przeprowadzone analizy potwierdziły istnienie szczególnego typu osobowości, lecz tylko w grupie dziewcząt z cukrzycą typu 1. Chore dziewczęta są istotnie bardziej otwarte na doświadczenie, bardziej sumienne i wytrwałe niż ich zdrowe rówieśnice. Chorych chłopców cechuje istotnie wyższa siła niż ich zdrowych rówieśników. Występuje negatywny związek między otwartością na doświadczenie a poziomem hemoglobiny glikowanej (HbAlc) na poziomie istotnym statystycznie. Cechy osobowości wyjaśniają poczucie własnej skuteczności we wszystkich badanych podgrupach, lecz w każdej w trochę inny sposób. Warto zwrócić uwagę w procesie wychowania i leczenia na stymulowanie rozwoju tych cech osobowości, dzięki którym chore nastolatki są bardziej skuteczne i bardziej adaptacyjnie funkcjonują w chorobie.