Skala Spontaniczność-Reaktywność (S-RS): podstawowe założenia i badania

Abstract

Celem artykułu jest prezentacja efektu prac nad Skalą Spontaniczność-Reaktywność (S-RS). Służy ona ocenie zakresu w jakim dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym gotowe są do nauki pod kierunkiem nauczyciela. Wzrost poziomu reaktywności dziecka i spadek jego spontaniczności traktowany jest jako wskaźnik tej gotowości. W toku prac nad Skalą okazało się, że jej pozycje grupują się wokół dwóch nieortogonalnych czynników: poziomu uspołecznienia woli oraz poziomu operowania w polu uwagi. Analizy teoretyczne i psychometryczne potwierdziły zarówno trafność jak i rzetelność narzędzia. Trafność została oszacowana na podstawie analizy konfirmacyjnej z dobrymi parametrami dopasowania modelu do danych (CFI = 0,932; TLI = 0,920; RMSEA = 0,074 [0,069-0,079]; SRMR = 0,054; AGFI = 0,894) oraz na podstawie relacji ze zmiennymi kontekstowymi (dodatnia korelacja z wiekiem r = 0,47 p < 0,001; wyższe wyniki dziewczynek: F(1, 917) = 34,51; p < 0,001). Rzetelność mierzona za pomocą współczynnika Cronbach’a także osiągnęła zadowalający poziom: dla całej skali alfa = 0,92 [0,91–0,94], dla podskal odpowiednio 0,86 oraz 0,92.Narzędzie pozwala diagnozować dzieci w wieku starszym niż w badanej grupie 6-lat, ze względu na brak efektu sufitowego - średnie wyniki najstarszych badanych dzieci plasowały się na poziomie 75% skali. W opiniach nauczycieli i wychowawców Skala zyskała uznanie jako prosta do zastosowania i łatwa w interpretacji wyników.