Nominacyjna funkcja przestrzeni w poezji Wacława Iwaniuka i Bogdana Czaykowskiego

Abstract

Artykuł jest próbą porównawczej interpretacji twórczości dwóch polskich poetów, którzy większość swojego życia spędzili w Kanadzie. Wacław Iwaniuk i Bogdan Czaykowski to artyści reprezentujący dwa pokolenia emigrantów. Pierwsze – pokolenie debiutujące w latach 30. (powstanie tzw. emigracji bojowej), drugie – pokolenie „Kontynenty” (1956). W obu przypadkach osobiste doświadczenie rzeczywistości jest niezbędne do zorganizowania pisarzy poza światem, niezależnie od tego, czy sfera jest pragmatyczna, pozioma czy pionowa. Autor artykułu, przywołując wiersze obu pisarzy, stara się przeanalizować ich indywidualne podejście do rzeczywistości. W poezji Iwaniuka ważną rolę zdaje się odgrywać sfera pragmatyczna (wśród której znajdują się wiersze o charakterze dyskursywnym). Nie rezygnuje jednak z refleksji do sfery mitu - wertykalnego porządkującego świat przedstawiony w jego wierszach. W poezji Czaykowskiego decydującą rolę świata przedstawionego odgrywa doświadczenie zorientowane wertykalnie. W ten sposób poeta demaskuje swojego bohatera „w ruchu, nieustannie balansując między sacrum a profanum, między teraźniejszością a dniem dzisiejszym, między tym, co zmysłowe, a tym, co jawi się właśnie w ujęciu empirycznym i racjonalnym. W przypadku obu poetów ważną rolę w kreowaniu rzeczywistości przestrzennej odgrywają określone techniki modulacji języka. W paradygmacie doświadczania rzeczywistości pojawiają się wiersze Iwaniuka pozbawione dziennikarskiej pasji, podporządkowane jednak prawom wizjonerstwa i języka ukształtowanego według inspiracji Józefa Czechowicza.