Księga czeladnicza gdańskiego cechu introligatorskiego

Abstract

Do księgi czeladniczej gdańskiego cechu introligatorskiego wpisywali się czeladnicy przybywający do miasta w ramach rzemieślniczej wędrówki. W latach użytkowania księgi, tj. 1800՜ 1911, dokonano około 2800 wpisów. Czeladnicy w zdecydowanej większości pochodzili z terenów Królestwa Pruskiego (Cesarstwa Niemieckiego), a także z innych ziem niemieckich, nieliczni byli zaś przybysze z ziem polskich, z Austrii, Skandynawii, Niderlandów i innych. Tylko niewielu otrzymywało pracę, większość wsparta zasiłkiem wędrowała dalej. Prawdopodobnie szlak wędrówek prowadził z Królewca do Berlina. Księga była prowadzona przez cech, który finansował datki wypłacane przybyszom. Przerwa użytkowania księgi w roku 1869 wynikała prawdopodobnie ze zmian prawnych [Powszechny regulamin procederowy), które wyłączały czeladników z organizacji cechowej. Zapewne czeladnicy stworzyli własne stowarzyszenie, analogicznie jak w innych miastach, np. w Poznaniu, i prowadzili odrębną dokumentację. W roku 1900 ponownie użyli dawnej księgi, wykorzystując wolne miejsce. Wpisy stanowią źródło informacji o introligatorach z innych miast, którzy podczas wędrówki zarejestrowali się w księdze gdańskiej, a później stali się samodzielnymi rzemieślnikami, np. introligatorzy toruńscy Wedekindt i Westphal albo warszawski — Niedbalski czy kaliski - Wüstehube.