Przegląd Pedagogiczny, 2012, Numer 1
https://repozytorium.ukw.edu.pl///handle/item/674
2024-03-29T10:44:52ZDziecko w szkole – szkoła w służbie dziecku
https://repozytorium.ukw.edu.pl///handle/item/627
Dziecko w szkole – szkoła w służbie dziecku
Smolińska-Theiss, Barbara
Artykuł skupia się na problemie podmiotowości dziecka. Odwołuje się do trzech definicji szkoły. Celem szkoły
Nowego Wychowania jest odkrywanie dziecięcej podmiotowości. Szuka ona takich sposobów działania,
które umożliwiają respektowanie prawidłowości rozwojowych dziecka. Pomyślana jest jako szkoła „na miarę
dziecka”.
Dopiero po roku 1989 idee Nowego Wychowania mogły się spełnić. Podmiotowość dziecka jest obecnie
kluczową kategorią, prowadzącą do zmian w pedagogice, edukacji i systemie szkolnym. Współczesne szkolnictwo
w różnym zakresie respektuje dziecięcą podmiotowość. Należy odnotować tendencję, aby łączyć ją
z różnymi strukturami społecznymi – państwem, środowiskiem lokalnym, rodziną. W rezultacie pojawiają
się różne modele podmiotowości dziecka, szkolnictwa i polityki edukacyjnej.
The article is focused on the issue of subjectivity of a child. It purports three definitions of school. A school
adherent to the “New Education” orientation is meant to discover the child’s subjectivity. It seeks for the policies
that enable to respect a child’s development patterns. It is meant to be a school “tailored for a child”.
Only after 1989 were the ideas of the “New Education” able to be fulfilled. Subjectivity of a child is nowadays
the central cathegory, leading to changes in padagogics, education and the school system. Contemporary
schooling respect the child’s subjectivity to various extent. A tendency to link it with the social structures – of
the state, of community, of family – is to be noted. As a result, various models of child’s subjectvity, schooling
and educational policy emerge.
2012-01-01T00:00:00ZKonstruowanie obrazu dzieciństwa w perspektywie psychologicznej i socjokulturowej
https://repozytorium.ukw.edu.pl///handle/item/626
Konstruowanie obrazu dzieciństwa w perspektywie psychologicznej i socjokulturowej
Garbula, Joanna Maria; Kowalik-Olubińska, Małgorzata
Autorki poddają analizie różne podejścia do procesu konceptualizowania dzieciństwa. W pierwszej części
artykułu prezentują uniwersalny model dzieciństwa wywodzący się z dominującego w psychologii rozwojowej
uniwersalnego modelu ludzkiego rozwoju. W dalszej kolejności, przywołując społeczno-kulturową perspektywę
rozpatrywania rozwoju człowieka, przedstawiają wizję wielości dzieciństw. W końcowej części artykułu
autorki omawiają zasadnicze paradygmaty badań nad dziećmi stosowane w głównym nurcie psychologii
rozwojowej oraz w nowej socjologii dzieciństwa.
The paper contains an analysis of the different approaches to the process of conceptualizing childhood. In the
first part of the article the authors present a universal vision of childhood based upon the universal model of
human development. In the subsequent part of the paper they discuss, referring to the sociocultural perspective
on human development, the vision of a multitude of childhoods. In the final part of the article the authors
present main research paradigms existing within the field of developmental psychology and within the field
of the new sociology of childhood.
2012-01-01T00:00:00ZW stronę filozofii dzieciństwa. Adultystyczna wizja dziecka i dzieciństwa z Arystotelesem w tle
https://repozytorium.ukw.edu.pl///handle/item/625
W stronę filozofii dzieciństwa. Adultystyczna wizja dziecka i dzieciństwa z Arystotelesem w tle
Szczepska-Pustkowska, Maria
Dzieciństwo dawno przestało być kategorią zdefiniowaną jednoznacznie. Od chwili swego pojawienia się
w obszarze kultury, na skutek różnorakich głębokich jej przemian zostało wielokrotnie zdekonstruowane.
Prezentacja tej kategorii z pominięciem owej wielości i pulsowania znaczeń, które towarzyszą jej istnieniu
od stuleci, jest dziś prawie niemożliwe. Możliwości odczytania tych sensów i znaczeń dostarcza filozofia
dzieciństwa (rozumiana jako prolegomena do każdej przyszłej filozofii dziecka). Celem niniejszego tekstu
jest ukazanie jednego z możliwych filozoficznych odczytań adultystycznej wizji dziecka i dzieciństwa, której
początki sięgają Arystotelesowego obrazu człowieka. To dziedzictwo do dziś wpływa na społeczno-kulturowe
sposoby myślenia o dziecku i dzieciństwie, chociaż równolegle funkcjonują inne ich odczytania, akcentujące
izonomiczny i/ lub autonomiczny charakter relacji między dziećmi i dorosłymi.
The childhood stopped a long time ago being a category defined explicitly. From the moment of one’s appearing
oneself in the area of the culture, due to effect of different deep its transformations stayed repeatedly
deconstructed. The presentation, with omitting that multitude and pulsing of meanings which company existing
of this category from centuries, is almost impossible today. Philosophy of childhood (understood as the
prolegomena to any future philosophy of the child) is delivering the possibility of reading all those (past and
contemporary) meanings of it. Portraying adultistic vision of the child and the childhood from one of possible
philosophical reading, which beginnings are dating back to Aristotelian image of the man, is a purpose of this
text. This Aristotelian legacy shapes the socio-cultural ways of thinking about the child and the childhood
up today, although parallel different philosophical ways of reading them out (stressing isonomic and/or
autonomous character of the relation between children and adult) are functioning.
2012-01-01T00:00:00ZWładza w dziecięcych grupach rówieśniczych w perspektywie foucaultowskiej
https://repozytorium.ukw.edu.pl///handle/item/624
Władza w dziecięcych grupach rówieśniczych w perspektywie foucaultowskiej
Kowalik-Olubińska, Małgorzata
Modernistyczne podejście do rozumienia dzieciństwa jest kwestionowane od kilku dekad przez zwolenników
idei postmodernistycznych, a zwłaszcza feministycznej perspektywy poststrukturalnej. Podważają oni
wiele uniwersalnych ‘prawd’ o ‘dziecku’ ustanowionych zgodnie z tradycją modernistyczną. Perspektywy
postmodernistyczne i poststrukturalna znajdujące zastosowanie w odniesieniu do wielu aspektów badań
nad dzieciństwem czerpią inspiracje z prac M. Foucaulta. Autorka w swoim artykule najpierw zarysowuje
postmodernistyczne spojrzenie na dzieciństwo, następnie zwięźle omawia zasadnicze tezy Foucaultowskiej
teorii władzy i w końcu próbuje pokazać, jak władza przenika dziecięce interakcje, wyraża się w języku
i wpływa na dziecięce doświadczania.
Over the past several decades modernist thinking that has dominated understanding of childhood has been
challenged by postmodernist and feminist poststructural perspectives. They tend to disrupt and challenge
many of the universalized ‘truths’ about ‘the child’ established in modernist tradition. Postmodernist and
poststructural perspectives have been applied to many aspects of early childhood studies, drawing explicitly
on the work of M. Foucault. The author of the paper presents postmodernist view of children and childhood,
briefly discusses M. Foucault’s theory of power and tries to show how power penetrates children’s interactions,
expresses itself in language and affects children’s experience.
2012-01-01T00:00:00Z